براي روشن  شدن مفهوم تکنولوژي آموزشي مراحلي را که اين مفهوم طي کرده است مورد بررسي قرار مي دهيم . البته اين مراحل مربوط به سالهاي بعد از 1900 است .

 ساتلر سوفسطائيان قرن پنجم پيش از ميلاد را پيشگامان تکنولوژي آموزشي مي داند .و به دليل ماهيت سيستميک کار آنان از نظر طراحي و سازماندهي مواد آموزشي ، آنان را پيشگامان واقعي و غير قابل انکار اين رشته مي شناسد .

 تکنولوژي آموزشي در طي تکامل خود از چهار مرحله گذر کرده و اکنون وارد مرحله پنجم شده است .( صبا , 56) . گرچه ممکن است کشورهاي مختلف الزاماً از اين مراحل گذر نکنند ولي بيشتر کشورها اين مراحل را تجربه کرده اند و هر فرد مي تواند در کشور خود نمونه اي از اين مراحل را بياورد .

۱- ابزار و وسايل    ۲- مواد آموزشي   ۳- نظامهاي درسي    ۴-نظامهاي آموزشي   ۵-نظامهاي اجتماعي

تکنولوژي آموزشي

واژه تکنولوژي آموزشي از ريشه يوناني Technologia  به معني برخورد سيستماتيک مي آيد و  تکنولوژي آموزشي به معناي کاربرد دانش براي مقاصد عملي مي باشد.  (وبستر 1981 )

تعريف تکنولوژي آموزشي از ديدگاههاي مختلف

از نظر جي . آر . گاس مدير مرکز تحقيقات و نوآوريهای آموزشی وابسته به سازمان همکاریهای اقتصادی کشورهای اروپایی تکنولوژی آموزشی عبارت است : طرح سازمان یافته و استقرار یک سیستم فراگیری که از مزایای روشهای نوین ارتباط جمعی و شیوه های جدید تدریس ، ابزار و وسایل بصری و سازمان بندی کلاس بهره گیری می کند .

از نظرجیمز براون : تکنولوژی آموزشی عبارت است از طراحی منظم سیستماتیک ، اجرا و ارزشیابی با استفاده از علومی چون ارتباطات وهنر و روانشناسی بخصوص مکاتب روانشناسی

 نگاه جیمز براون با توجه به تعریف سیستماتیک از ارزش ویژه ای برخوردار است زیرا توجه به عملکردسیستم باعث می شود همواره یادگیری و یاددهی  در غالب یک درون داد چرخه سیستم و برون داد مورد نظر و ارزیابی قرار گیرد.

 از این طریق می توان مرحله به مرحله آموزش و یادگیری را مورد نظرو دقت قرار داد و معایب ومحاسن سیستم آموزش را مشخص نموده و نقاط قوت آن حفظ نموده و تکامل بخشید و نقاط ضعف آن را از بین برد تا سیستم به صورت بهینه به کار خود ادامه دهد .

معرفی اجزاء موجود در الگوی آموزشی جیمز براون :

1- طراحی منظم سیستماتیک : منظور از طراحی منظم سیستماتیک مشخص نمودن اهداف آموزشی می باشد . این اهداف در آموزش شامل هدفهای کلی وجزئی و رفتاری هستند .

2- اجرا : در بخش اجرای این الگو با شرایط ومنابع مواجه هستیم .

3- ارزشیابی در الگوی جیمز براون شامل :

  الف)  ارزشیابی رفتار ورودی « در شروع درس » برای تعیین  « میزان دانسته های شاگردان»

 ب) ارزشیابی تکوینی یا مرحله ای : « پس از پایان درس » برای  « سنجش میزان یادگیری »

 ج) ارزشیابی تراکمی یا پایانی :  پایان دوره آموزش  برای تعیین « میزان رسیدن به هدفهای کلی »

کاربرد علوم مختلف نظیر روانشناسی ، ارتباطات و هنر در تکنولوژی آموزشی

1- روانشناسی : در علم تکنولوژی آموزشی به شرایط رشد ذهنی و جسمی افراد توجه شده و با در نظر گرفتن آمادگی انان برای یادگیری در زمینه های مختلف با انتخاب مکاتب مناسب یادگیری (پیوند گرایی ، شناخت گرایی ، ساخت گرایی و …) مطالب درسی تدوین شده ، در اختیار فراگیران  قرار می گیرد .

2- ارتباطات : طراحی پیام های آموزشی ، به مشارکت گرفتن مخاطبان ، رفع موانع ارتباطی و …. از جمله موارد ارتباطی می باشد که در علم تکنولوژی آموزشی ازآنها برای ارسال - نفوذ و درک پیام های آموزشی استفاده می شود .

3- هنر: تکنولوژی آموزشی با استفاده از خواص حواس در یادگیری ( بینایی %75 - شنوایی %13 -  بویایی %3 -  لامسه %6 - چشایی %3) و نیز تاثیر زیبایی در یادگیری با طراحی صحیح تصاویر از طریق هم آهنگی  وتضاد در طرح و هارمونی دررنگ و انتخاب خطوط و زاویه بندی مناسب سعی دارد از طریق حس بینایی به % 75 تاثیر در یادگیری خود را نزدیک نماید . در کل علم تکنولوژی آموزشی قصد دارد از تمامی پدیده های علمی استفاده کرده تا امرشیرین یادگیری سریعتر اتفاق افتاده و دیر از دست برود .

  " معیار "  در سیستم آموزشی ما از طریق معیار متوجه می شویم  که چقدر سیستم آموزش در کار خود موفق بوده است و اگر موفقیت سیستم با توجه به معیارهای بدست آمده « نمره دانش آموزان » راضی کننده نباشد در چرخه سیستم ( معلم ، کتاب ، وسایل ، فضا) به دنبال رفع مشکل گشته و آنرا مشخص نموده واز چرخه سیستم  دور می نمائیم تا شرایط بهینه برای آموزش  (یاددهی و یادگیری ) فراهم آید .  

جدیدترین تعریف تکنولوزی آموزشی (انجمن تکنولوژی و ارتباطات آموزشی آمریکا)

تکنولوزی آموزشی رویکرد طراحی، تولید، کاربرد، مدیریت وارزشیابی فرایندها و منابع یادگیری است. (سیلزوریچی 1994 ).

نگاهی به تغییرات و یا جنبش های اصلی در رشته تکنولوزی آموزشی

قبل از دهه 1920 :ارزیابی وآزمون جنبش
دهه 1920 :نشانه های تکنولوزی در حال پیشرفت .جنبش <<آموزش دیداری>>.زمانیکه تصاویر و تصاویر متحرک مورد استفاده قرار می گرفت تا واقعیت را به کلاس درس ببرد(هوبان).
جنبش یادگیری مبتنی بر اهداف و جنبش آموزش انفرادی(...)
دهه 1930: جنبش اهداف رفتاری(رالف تایلر)
دهه 1940:رسانه آموزشی وd & r(بازنگری وسایل دیداری برای کارآموزیها در جنگ)
دهه 1950 :آموزش برنامه ای (اسکینر) وتحلیل تلیف (بلوم)
دهه 1960 :حرفه ای سازی رشته دیداری شنیدانی (جیمز فین)
دهه 1970 : مدل های IDوMaturation(رسش)(اندرو و گارسون)
دهه 1980 : رشد وتوسعه میکرو کامپیوترها(آموزش مبتنی بر کامپیوتر وشبکه)
رشد وتوسعه سیستم های حمایت کننده از عملکرد الکترونیکی رشد وتوسعه تکنولوزی عملکردی (گیلبرت.هارس. ...)